محصولات سفالی در گیلان

محصولات سفالی در گیلان

گیلان سفالینه های مخصوص به خود را دارد که با رنگ قرمز و لعاب سبز حنایی ساخته می شود و مرکز عمده تولید این سفال ها از قدیم الایام سیاهکل گیلان بوده است. برای همین سفال های گیلان به سفال سیاهکل نیز معروف هستند.

محصولات سفالی در گیلان شامل:

• محصولات با کاربرد روزانه: در سفال گیلان محصولات بسیار متنوعی ساخته می شود که در اینجا به برخی از خاصترین آن ها اشاره میگردد که شاید در دیگر مناطق ایران نمونه های آن کمتر یافت میگردد. انواع ظروف خاص سیاهکل شامل: گمج و نوخون، ساج، نمک یار، نیهه ، منقل و…
• محصولات با کاربرد تزئینات: گاوهای املش از دوران باستان  معروفترین نمونه های تزئینی در سفالینه های گیلان می باشد و نمونه سفال در سقفها و شیروانیها

گمج و نوخون:گمج قابلمه ای سفالی است که قسمت زیرین آن که بر روی شعله قرار میگیرد فاقد لعاب و دارای انحنا رو به بیرون است ونوخون نیز به درهای سفالی آن گفته میشود.

ساج: نوعی تابه سفالی است که از پشت آن برای پخت نان استفاده میکنند.

نمک یار: ظرف بزرگ سفالی که در آن دلار, گردو و… را با سنگی میسابند.

نیهه: کوزه ای بزرگلی که برای دوغ درست کردن استفاده میشود.

منقل سفالی: برای پخت و پز ذر آن زغال ریخته میشود و مورد استفاده قرار میگیرد.

محصولات با کاربرد تزئینات

استفاده از سفال در کاربرد معماری: از سفال در سقفها و شیروانیها استفاده میشود. در سقف های شیروانی از مصالح متعددی مانند چوب، سنگ، فلز و… برای بام استفاده میکنند که به هزینه و محلی که قرار است ازآن استفاده شود بستگی داشته و هر کدام ویژگیهای مخصوص خود را دارد. یکی از مصالح بسیار پر کاربرد در بام های شیروانی، سفال است که از دیر باز مورد استفاده قرار میگرفتند و تا به امروز جایگاه خود را حفظ کره اند. سفال های بام مانند دیگر سفال ها از خاک رس ساخته می شوند و پس از شکل دادن به آن به وسیله پرس و یا قالب درون کوره با درجه حرارت بالا فرایند پخت را طی میکنند که محصول به دست آمده کاملا ضد آب، مقاوم در برابر نور خورشید و دیگر عوامل جوی می گردد، این محصول را برای دوام بیشتر، تنوع و زیبایی با لعاب های رنگی به رنگ های متنوع در می آورند که برای تمامی سلیقه ها در طراحی بنا قابل کاربرد می شوند. معمولا سفال های بام با توجه به شکل و نوع چفت و بست شدنشان دسته بندی می شوند که در انواع مدل های تایل، لبه ، کلاهک، پنجه، تیزه، چهار راهی، سه راهی و هواکش موجود می باشند.

کاربرد سفال بام

سفال های بام همانطور که از اسمشان پیداست برای بام استفاده می شوند و کاربرد دیگری که می توانند داشته باشند در سقف های آلاچیق است. جنس سفال به دلیل عایق حرارتی در فصل تابستان گرما را از طریق سقف به داخل هدایت نمی کند و برای مناطق شرجی کاملا مناسب است.

ویژگیهای سفال بام

معمولا وزن سفال ها بالا است و لازم است به خوبی زیر سازی شود البته بهتر است سفال با وزن کمتر انتخاب شود. به دلیل آسیب های احتمالی در طول زمان گاه لازم است قسمتی از سقف ترمیم شود برای اینکار فقط قسمت آسیب دیده ترمیم می گردد و نیازی به تعویض کل سقف نیست. هرچه مقاومت خمشی محصول بالاتر باشد محصول نیز با دوام تر خواهد بود پس توجه به این مسئله می تواند مهم باشد.

سبک سفال های بام معمولا کلاسیک است و برای خانه های با این سبک طراحی بسیار هارمونی دارد. این سفال ها به دو صورت دستی و اتوماتیک تولید می شود و محصول نهایی رنگ شده وارد بازار می شود، در مناطقی که تابش آفتاب زیاد است به مقاومت رنگ در برابر نورخورشید باید توجه شود.

سفال های بام کاملا دوستدار محیط زیست هستند و به طبیعت آسیبی وارد نمی کنند و با جذب آب بسیار پایین تقریبا برابر با صفر برای استفاده در مناطق جنگلی، کوهستانی، ساحلی و… مناسب هستند. جذب آب پایین باعث می شود در سرما محصول دچار یخزدگی و آسیب نگردد.